02 juli 2019

Waarom koraal veilige zonbescherming?

1 juni 2019 was de eerste World Reef Day. Om aandacht te vestigen op de achteruitgang van koraalriffen wereldwijd. Grootste boosdoener: de mens. En een belangrijke vijand voor het koraalrif: zonbeschermingsproducten en dagcremes met synthetische filters als oxybenzone (ook wel benzophenone-3 genoemd) en octinoxate (ethylhexyl methoxynnamate of octyl methoxycinnamate), Die de natuurlijke afweer van het koraal aantasten. Andere synthetische UV filters lijken ook niet echt fijn voor het koraal: Avobenzone, octocrylene, ecamsule en ook oxybenzone blijken in onderzoek mogelijk kankerverwekkend. Een filter als homosalate verstoort het hormoonsysteem en wordt door zonlicht afgebroken in schadelijke bijproducten. Als dat voor de mens geldt, is het de vraag hoe veilig deze voor het zeeleven zijn...

Je kunt natuurlijk uit de zon blijven of zonbeschermende kleding aan doen op het strand, zodat je geen zonbeschermingsproducten nodig hebt, maar dat is voor veel van ons geen optie. Door een koraalveilig zonbeschermingsproduct te kiezen kun jij je steentje bijdragen aan het redden van het koraal. Maar waar moet je op letten bij je keuze?

Image result for world reef day

Hoe kan een zonnefilter het koraal beschadigen?

Synthetische filters kunnen het koraal verbleken. De twee bestandsdelen die hierin een grote rol spelen zijn oxybenzone en octinoxate. Beide zorgen voor de bescherming van de huid tegen UV-stralen, maar wanneer ze in het water terecht komen, kunnen ze ervoor zorgen dat de natuurlijke afweer van het koraal teniet wordt gedaan. Hierdoor kan het koraal gemakkelijk verbleken en kan het de groei belemmeren. Daarnaast is het koraal gevoeliger voor invloeden zoals bijvoorbeeld veranderingen in watertemperatuur, verzuring, verontreiniging en ziektes.

Zoals hierboven beschreven zijn er ook filters die bijvoorbeeld hormoonverstorend en/of kankerverwekkend zijn. Als dat voor de mens niet fijn is, dan is dit het vast ook niet voor het koraal en de vissen die in en om het koraal leven.

Wanneer is een zonbeschermer koraal veilig?

De meest veilige zonbeschermingsproducten zijn pure producten, met een groot aandeel biologische ingredienten of ingredienten uit de ongerepte natuur. Ingredienten die de natuur al kent, dus in principe geen kwaad kunnen doen. Producten zonder synthetische filters of andere 'natuurvreemde' chemische toevoegingen (o.a. conserveringsmiddelen die jouw huid en ook de zee niet prettig vindt).

Veilige niet synthetische filters

De meest toegepaste niet synthetische filters zijn zink oxide en titanium dioxide.  Deze weerkaatsen UV straling. Waarbij zink oxide de meest veilige blijkt. Die beschermt tegen het gehele spectrum van UVA en UVB straling. Nadeel van deze filters is dat ze een 'witte waas' op je huid kunnen geven. De reden dat veel merken nanoversies van zink- of titanium dioxide gebruiken. Deze geven geen witte waas, maar blijken uit onderzoek niet veilig! 

Geen nanodeeltjes

Nanodeeltjes zijn deeltjes kleiner dan 100 nanometer. Deze kunnen het koraal binnendringen en tot schadelijke effecten leiden. Hier vallen ook gecoate nanodeeltjes onder. Dit zijn nanodeeltjes die gekoppeld zijn aan een ander ingredient, zodat ze samen een niet nano grootte aannemen. In het water kunnen deze deeltjes echter losraken, waardoor het nanodeeltje alsnog in het (zee) milieu terechtkomt. Nano titanium dioxide kan bovendien een schadelijke fotocatalyse reactie op de huid veroorzaken. Of een merk nanodeeltjes bevat, lees je in de ingredienten lijst. Een merk is verplicht dit te melden.

Veilige synthetische filters?

Synthetische filters die in eerste instantie veilig lijken zijn o.a.Mexoryl sx  - Terephthalylidene Dicamphor Sulfonic Acid - (zie de EWG site) - maar er zijn ook onderzoeken die deze filter niet helemaal veilig achten. Tinosorb S of Escalol S en Tinosorb M zijn fotostabiele UV filters die niet door de huid opgenomen worden. En niet hormoonverstorend lijken te werken. In Europa en Australie toegestaan, in de USA (nog) niet goedgekeurd om te gebruiken. Maar volgens de EWG de moeite waard om nader te bestuderen.

Of deze filters echt veiig zijn voor de mens en het koraal, is nog lastig te zeggen omdat relatief weinig onderzoek hierover beschikbaar is. Van Tinosorb M bestaat het vermoeden dat het ecotoxisch is- schadelijk voor het milieu. In de USA zijn de Tinosorb filters nog niet toegestaan. Het Amerikaanse FDA dat nieuwe filters moet goedkeuren is nog niet overtuigd van de veiligheid hiervan, op basis van door de producent BASF verschafte informatie. Maar er wordt ook gezegd dat de FDA in vergelijking met de EU of Australie, super traag is met  de goedkeuringsprocedure van nieuwe filters. Jetske Ultee heeft in 2017 een handig overzicht gemaakt van synthetische zonnefilters - een deel van deze informatie kan alweer zijn achterhaald, omdat onderzoeken naar gezondere zonnefilters in volle gang zijn. 

Let ook op andere ingredienten

Synthetische filters en nano deeltjes zijn niet de enige ingredienten waar je op moet letten bij het kiezen van een koraal veilig zonbeschermingsproduct. Veel producten bevatten twijfelachtige conserveringsmiddelen en/of een (hoog gehalte aan) synthetische parfumstoffen. De vraag is of die goed zijn voor het zeeleven.

Reef Safe keuze

Helaas zijn veel zonbeschermingsmerken nog niet echt 'Reef Safe' bezig. Wil je het koraalrif helpen, maak dan zelf een 'Reef Safe' keuze. Kies voor een merk met zoveel mogelijk natuurlijke ingredienten. En met niet gecoate, niet nano zink oxide als filter, eventueel gemengd met niet nano, niet gecoate titanium dioxide. Voor zover nu informatie voorhanden is lijken ook de chemische filters Tinosorb S, Escalol S en Mexoryl sx veilig, alleen is nog weinig informatie bekend over mogelijke (neuro)toxische eigenschappen (op lange termijn). De informatie die tot nu toe voorhanden is komt van de fabrikant zelf. Alle drie mogen vanuit de Europese Unie in een gelimiteerde concentratie in een product gebruikt worden. Vermijd de volgende filters:

En vermijd waar mogelijk twijfelachtige synthetische conserveringsmiddelen, geurstoffen of andere ingredienten. Wat voor jouw huid niet goed is, is vast ook niet goed voor het rif. Als een ingredient op een verpakking leest als 'Russisch voor gevorderden - een heel ingewikkelde naam - is het vaak een twijfelachtig ingredient. 

World Reef Day

Om extra aandacht te vestigen op de steeds mindere kwaliteit van het rif is 1 juni 2019 de eerste World Reef Day georganiseerd. Mede initiatitefnemers van de World Reef Day zijn het reef safe zonbeschermingsmerk Raw Elements en een aantal Hawaiaanse organisaties Zowel Hawaii  en Bonaire hebben een wet aangenomen die vanaf 2021 het gebruik van zonbeschermingsproducten verbiedt met uv-filters oxybenzone en octinoxate.

World Ocean's Day

World Reef Day is een  nieuw evenement naast het breder georienteerde jaarlijkse World Ocean's Day op 8 juni. Een initiatief uit 1992 van het Canadese International Centrum for Ocean Development (ICOD), dat in 2008 officieel door de United Nations erkend werd 'to help protect and conserver the world's oceans.'

Image result for world ocean day

Interessante ontwikkelingen

Gezien de gezondheidsrisico's voor mens en milieu van veel synthetische filters wordt naarstig gezocht naar  nieuwe gezonde natuurlijke alternatieven. Een deel afkomstig van organismen die in de zee leven. In een artikel (juli 2018) op PubMed worden nieuwe ontwikkelingen toegelicht.

De keuze van INDISHA

Het was een hele zoektocht om voor INDISHA echte pure merken te vinden, zonder twijfelachtige ingredienten. Die bovendien weinig tot geen witte waas op de huid achterliet. Maar we hebben een aantal hele pure, biologische gevonden:  niet nano -  met voornameijk zink oxide als UVA en UVB filter. Weinig tot geen titanium dioxie, 100% natuurlijk, grotendeels biologisch en met voor de huid voedende en verzorgende ingredienten. Bekijk ons assortiment.

Bronnen: pubmed, ncbi. rawelementsusa, theohmcollection, wikipedia, blog jitske ultee, cosmetic data base site, sciencedirect.com

Geschreven door Jeanine Wolthuis