Is flouride in tandpasta noodzaak of onzin?

Is fluoride in je tandpasta nu wel of niet slecht voor je? Voorstanders van fluoride tandpasta geven aan dat als je niet poetst met fluoride je gaatjes krijgt. Tegenstanders dat dit niet perse zo is. En dat fluoride giftig is. Iets wat je liever niet in je lichaam krijgt. Wat is nu waarheid?

Gaatjes door ecologische tandpasta?

Journalist Jasper van den Bovenkamp is boos op de ecologische tandpasta industrie is te lezen in een artikel in de NRC.[1] Zijn dochter van vijf bleek acht gaatjes in haar melkgebit te hebben. De boosdoener was volgens de tandarts het feit dat ze poetste met een tandpasta zonder fluoride "Dan gaat zo'n gebit snel achteruit. Het glazuur, de beschermlaag van het gebit, komt niet op volle sterkte en daardoor kunnen gaatjes zich ongehinderd vermenigvuldigen en verdiepen.' 

In hetzelfde artikel wordt de mening van deze tandarts al weer genuanceerd door tandarts Karlijn Schoenmaekers: 'Het is niet gezegd dat een fluoridevrije tandpasta meteen tot extreem veel gaatjes leidt. Fluoride behoort beslist tot de basis ingrediënten van goede mondverzorging, maar er is meer nodig. Twee keer per dag (twee minuten) poetsen, maximaal zeven keer per dag iets eten en halfjaarlijks de tandarts bezoeken. In principe hoeven er dan geen gaatjes te komen.

Vaak wordt er ook niet lang genoeg gepoetst, niet in alle hoekjes en een in plaats van twee keer per dag. Steeds als je iets eet (behalve o.a. water, komkommer of tomaat) krijgt je gebit te maken met een zuuraanval op de glazuurlaag'. Suikers uit de voeding fermenteren, waardoor zuren gevormd worden. Die zuuraanval duurt circa 30 minuten tot nadat je iets gegeten hebt. Geeft Dagmar Else Slot, hoogleraar preventie in de mondzorg aan de VUA aan.[3] In die periode moet je je tanden eigenlijk niet poetsen, omdat je dan je glazuurlaag aantast. - poetsen kan zo juist gaatjes in de hand werken -. Na 30 minuten heeft het speeksel in je mond je glazuur weer kunnen verstevigen. Schoenmaekers: 'fluoride zorgt dat je glazuur gehard wordt, waardoor je minder kans hebt op gaatjes.'

Een onderzoek van de universiteit van Saarland betwijfelt dit laatste. Het concludeert dat de fluorhechting aan het glazuur door het poetsen met gefluorideerde tandpasta beperkt blijft tot een dikte van slechts zes nanometer. De onderzoekers betwijfelen of zulke extreem dunne laagjes in staat zijn gaatjes te voorkomen. [8]

Eetmomenten en gaatjes

Ieder eet- of drinkmoment (behalve van voedingsmiddelen als water, thee, koffie - zonder suiker of melk - komkommer en tomaat) zorgt voor een zuuraanval in je mond. Die zuren maken steeds kleine gaatjes. Normaliter zorgt je speeksel dat deze gaatjes worden gedicht. Bij teveel eetmomenten kan je speeksel dit niet bijhouden. 

De suikerrevolutie en gaatjes

Doordat we na de Tweede Wereldoorlog veel meer suiker zijn gaan consumeren, ontstond er in korte tijd een enorme gaatjes in de tanden probleem. Geeft tandarts en bestuurslid van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering van Tandheelkunde (KNMT) Richard Kohsiek in het hierboven genoemde NRC artikel aan. Dit was aanleiding om tandpasta te verrijken met fluoride. Waardoor het aantal gaatjes fors daalde.

Dit vind ik interessant. En eigenlijk de omgekeerde wereld. Je lichaam heeft een heel goed zelfherstellend vermogen blijkt. Maar als wij dat vermogen steeds tarten, met bijvoorbeeld voor ons lichaam minder fijne voedingsmiddelen zoals producten met geraffineerde suikers ondermijnen we zelf het zelfherstellend vermogen.  In onze 'maakbare' wereld maken we dan een oplossing: fluoride toevoegen aan tandpasta.

Probeer maar eens een week of maand zonder suiker te eten. Je zult schrikken in hoeveel producten suiker is toegevoegd. Wist je bijvoorbeeld dat ketchup uit zo'n 25% suiker bestaat?

Geen tandpasta nodig

In Kohsieks woorden: 'Als je weinig suikers nuttigt en perfect je tanden poetst, heb je eigenlijk niet eens tandpasta nodig. Je kunt gewoon met water poetsen. Zouden onze tanden en kiezen niet tegen elkaar staan, dan zou zelfs dat niet hoeven, ons speeksel zou het gebit reinigen'.

Je kinderen helemaal of bijna geen suiker meer te laten eten is naar mijn idee en vanuit mijn ervaring echter een illusie. Als ze klein zijn en nog niet op de basisschool zitten gaat dit mogelijk nog wel. Maar zodra ze wat ouder zijn, nemen de suikerverleidingsmomenten toe. Met traktaties op school, op een partijtje, een speelpartijtje bij een vriendje of vriendinnetje. Een kind voelt zich al snel 'anders' als hij of zij daar allemaal niet aan mee mag doen/gezondere alternatieven aangereikt krijgt. Wat het zelfvertrouwen niet altijd bevordert. Met zijn/haar gezondheid is je kind op die leeftijd nog niet echt bezig. En iets zoets, smaakt meestal lekker. 

Stress en gaatjes

Door stress vermindert de speekselafgifte, waardoor je tandglazuur minder goed beschermd wordt. [5]

Is fluoride giftig?

Dat is het zeker. Het is een industrieel afvalproduct. De giftigheid zit tussen lood en arsenicum is te lezen op o.a de site van bluemcare [7] - een mondverzorgingsbedrijf met meer dan 10 jaar ervaring in de tandheelkundige industrie. Daarom is het belangrijk je tandpasta niet door te slikken.

De vraag is echter hoeveel fluoride je binnen moet krijgen voordat dit een schadelijk effect heeft op je gezondheid. Dat blijkt een behoorlijke hoeveelheid. Volgens Kohsiek, moet je als volwassene - voor het gevaar op een overdosis waarbij buiten westen kunt raken en zelfs overlijden - elf tubes tandpasta als in je keel leegknijpen. Voor een kind van 1 jaar is het opeten van 1 tube (volwassen) tandpasta met fluoride al levensbedreigend!

Volgens een EU richtlijn uit 2009 is het wettelijk verplicht op tandpasta voor kinderen tot en met zes jaar te vermelden:  Gebruik voor kinderen van zes jaar of jonger niet meer tandpasta dan de grootte van een erwt. Zorg dat ze zo weinig mogelijk tandpasta inslikken. Raadpleeg een (tand)arts als je kind fluoride in een andere vorm gebruikt’.

Het stapeleffect

Krijg je steeds kleine beetjes binnen, dan stapelt de hoeveelheid fluoride in je lichaam zich op, zodat dit uiteindelijk toch een grote hoeveelheid kan worden. Met een mogelijk schadelijk effect voor je gezondheid. De aorta, je hersenen, de hypofyse en je botweefsel zijn plekken waar fluoride zich onder andere nestelt.

Negatieve gezondheidseffecten fluoride

Mogelijk negatieve effecten van chronische blootstelling aan fluoride zijn onder andere:

• Verharding van collageen. Waardoor weefsels in je lichaam stijver worden. En botten brozer. [12]
• Vermindering van collageen in huid en longen [11]
• Mogelijke verstoring van de schildklier functie. [13] [14]
• Mogelijk lager IQ kinderen [9].
• Mindere werkzaahheid essentiële mineralen in je lichaam, doordat ze een binding aangaan met fluoride.

Ongezond drinkwater met fluoride

In veel landen wordt fluor toegevoegd aan het drinkwater, omdat dit gaatjes zou voorkomen. Neurochirurg dr Russel Blaylock concludeert in zijn boek Health and Nutrition Secrets echter dat uit vrijwel alle wereldwijd uitgevoerde onderzoeken de resultaten hiervan neutraal of negatief waren. Terwijl er diverse onderzoeken waren die de giftigheid en schadelijkheid van fluoride aantonen. [2]. Nederland voegt geen fluoride meer toe aan drinkwater. Nadat water gefluorideerd werd in de jaren zestig kregen veel mensen last van maag en darmen, stomatitis, migraine, visusstoornissen, huiduitslag en depressies, die vrij snel verdwenen bij inname van niet-gefluorideerd water.

In de dertiger jaren van de twintigste eeuw kwamen veel fluorverbindingen vrij als afvalstoffen van de staal- en aluminium industrie. Deze kwamen in het milieu terecht. Dit leidde tot vissterfte, degeneratie van botten bij koeien en bij mensen tot klachten als hoofdpijn,  buikpijn en algehele malaise. Ook werd geconstateerd dat kinderen die water dronken uit bronnen met een hoog fluorgehalte lelijke bruingekleurde tanden kregen (naast het feit dat ze sterker glazuur kregen). [2]

In zijn boek The Fluoride Deception, geeft onderzoeksjournalist Chrystopher Bryson aan dat het toevoegen van fluoride aan drinkwater in feite een oplossing was om van het dure afvalprobleem van de industrie af te komen. Onderzoeksresultaten werden gemanipuleerd om de effectiviteit van fluoride op het gebit aan te tonen. De fluoridering van drinkwater was een feit, waarmee veel verdient werd en het afvalprobleem opgelost [6]

Bruine tanden door fluoride?

De 'lelijk bruin gekleurde tanden' zin hiervoor triggert me. Bruine tanden door fluoride gebruik? Ik had er nog niet eerder van gehoord. Dit fenomeen blijkt Fluorose te heten, de verandering van je tandglazuur door een te hoge dosis fluoride tijdens de tandontwikkeling. De website tandarts.nl [4] zegt hierover 'de meest bekende vorm hiervan zijn witte vlekjes in het glazuur. Bij ernstige gevallen van fluorose kunnen er bruine verkleuringen op het glazuur voorkomen.'

Voedingsmiddelen met fluoride

Niet alleen via je tandpasta krijg je fluoride binnen. In een aantal landen ook via het drinkwater. Zwarte en groene thee bevatten ook fluoride. Theebladeren hebben een extreem vermogen fluoride te absorberen. 34% hiervan kan in je theekopje terechtkomen [10]. Mocht je je tandglazuur willen verharden, dan kan het drinken van thee hier ook bij helpen. Onderzoekers waarschuwen niet teveel zwarte of groene thee per dag te drinken. Tot drie koppen is prima. 

Ook in frisdrank zit fluoride blijkt uit onderzoek. [10] [11] Dit gaat niet het glazuur verstorende effect van de suikers in frisdrank tegen.

Conclusie

Dat fluoride helpt je glazuur te verharden en zo gaatjes te voorkomen lijkt zeker het geval. Maar vooral een oplossing voor een Westers luxe probleem: de consumptie van teveel geraffineerde suikers. En relatief veel eetmomenten op een dag. Persoonlijk kies ik liever voor minder eetmomenten en minder suikerconsumptie dan voor een tandpasta met fluoride.

Want dat fluoride een giftige stof is staat buiten kijf. De kans is vrij klein dat je in een keer een giftige dosis binnenkrijgt die tot acute klachten leidt. De kans op een stapeleffect van meerdere malen kleine fluoride doses in je lichaam is naar mijn inziens groot. Met mogelijke negatieve impact op jouw gezondheid of die van een foetus in de buik. 

Af en toe een tandpasta met fluoride gebruiken lijkt me geen probleem. Mits die tandpasta niet allerlei andere minder fijne ingrediënten bevat als triclosan of microplastics. Triclosan wordt in verband gebracht met hormoonverstoring. Microplastics zijn slecht voor het milieu en het waterleven.

 

[1] NRC, dinsdag 14 juni 2022, C4-C5. https://www.nrc.nl/nieuws/2022/06/13/waarom-stond-er-op-die-tandpasta-niet-gebruik-op-eigen-risico-a4133283 . [2] https://nl.wikipedia.org/wiki/Fluoridering [3] https://www.quest.nl/mens/gezondheid/a35304124/moet-je-je-tandenborstel-natmaken-als-je-je-tanden-gaat-poetsen/ [4] https://www.tandarts.nl/mondzorg/preventie/het-ontstaan-van-fluorose [5] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4290324/ [6] https://ia802701.us.archive.org/29/items/OnFluoride/Fluoride_deception.pdf [7] https://bluemcare.com/nl/educations/biologische-tandheelkunde/ [7]  Clin Toxicol Commerc Prod, 1984; 11:4, 112, 129, 138 [8] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21090577/ [9] https://jamanetwork.com/journals/jamapediatrics/fullarticle/2748634 [10] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3491343/ [11] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23697372/

Ahealthylife.nl