05 april 2023

Wat je moet weten over zon en UV-straling

Is zon nu wel of niet schadelijk voor onze huid? Moeten we ons nu wel of niet beschermen? Wat is het verschil tussen een synthetische en natuurlijke SPF? Welke zonbescherming mag wel voor het koraal? 

In deze blog de laatste inzichten van deskundigen op huidgebied op een rij. Heb je geen tijd of puf om verder te lezen onthoud dan in ieder geval: we hebben zon hard nodig voor onze gezondheid, maar verbrand niet! En zorg helemaal dat kinderen niet verbranden. Er is een relatie tussen verbranden op jonge leeftijd en huidkanker op latere leeftijd.

Waarom hebben we zon nodig?

Voor de aanmaak van vitamine D3 

Vitamine D3 vervult een belangrijke functie bij meer dan 2000 lichaamsprocessen [i]. En helpt tegen depressie, kanker, auto immuunziekten, diabetes en een te hoge bloeddruk.Tot in het zuidelijkste puntje van Spanje komen we in de winter tekort aan deze belangrijke vitamine. Mensen met een donkere huid komen in een land als Nederland helemaal chronisch tekort aan vitamine D3. Zelfs tijdens een zonnige de zomer.

Voor de aanmaak van stikstofdioxide

UV-B stralen  zorgen voor de aanmaak van stikstofdioxide. Deze stof verbetert onder meer je immuunsysteem, gaat aderverkalking tegen en zorgt voor een betere doorbloeding van hart en huid.

De aanmaak van zowel vitamine D als stikstofdioxide vermindert door het gebruik van zonnebrandmiddelen.

Minder kans op melanomen en hart- en vaatziekten

Vooral het eerste klinkt nogal bizar. Maar is een van de conclusies uit een langdurig wetenschappelijk onderzoek van de afdeling Epidemiologie en Kanker van een Zweedse universiteit ten aanzien van zonnebaden [ii]. Door zoveel mogelijk onbeschermd van de zon te genieten, zonder te verbranden:

  • Daalt het risico op hart- en vaatziekten spectaculair
  • Neemt de kans op een melanoom – de meest dodelijke vorm van huidkanker-  significant af

Hoogleraar Dermatologie, Carla Bruijnzeel geeft over melanomen aan [iii]: "We weten niet wat de relatie met zonlicht is. Ze kunnen op de bil zitten of in de mondholte. Je ziet ze bij mensen die veel binnen zitten en twee keer per jaar op vakantie gaan.”

Wat zijn de nadelen van (teveel) zon?

Kans op verbranding



Verbranding geeft DNA schade. Wat zich kan uiten in huidkanker of een andere vorm van kanker. Geniet dus van de zon, maar voorkom verbranding.

Rimpelvorming

Volgens een rapport van de Wereld Gezondheids Organisatie uit 2003 [iv], wordt rimpelvorming in het gelaat voor 80-90 procent verzoorzaakt door UV-stralen. Chronische blootstelling aan de zon, vooral aan UV-A straling,  kan de elasticiteit van de huid verminderen. 

Pigmentvlekken

Ontstaan meestal door DNA schade die je in het verleden hebt opgelopen. Pigmentatie tips om deze te verminderen – beperk suikergebruik (dus ook geraffineerde koolhydraten, chips, vruchtensappen uit pak etc.). Ook parfums, kleurstoffen en bepaalde plantextracten/olien kunnen pigmentatie veroorzaken!  

Bereid je huid voor op de zon

Mogelijk heb je hetzelf al gemerkt, door het zonnige voorjaar dat we gehad hebben. UVB straling zorgt voor verdikking van de huid, waardoor deze beter beschermd is tegen verbranding. En beschermt  dieper liggende huidlagen. Verdikking van de huid biedt meer bescherming dan een bruine kleur.  Laat je huid in het voorjaar langzaam wennen aan de zon, zodat deze dikker kan worden. Afhankelijk van je huidtype duurt het een paar dagen tot enkele weken voordat je huid verdikt is. Let op: de huid van mensen met huidtype I verdikt nooit voldoende. Deze moet altijd beschermd worden tegen de zon.

Voeding of suppletie

Ook door voeding kunnen we bescherming van binnenuit opbouwen. Denk aan caroteenrijke groente en fruit (geel, oranje. rood), groene thee en astaxanthine (alle rijk aan antioxidanten).

De combinatie SkinProtect en SkinBalance van LaVieSage zit boordevol natuurlijke zonbeschermers.En zorgt dat je huid dikker wordt zodat deze beter beschermd is tegen zonnestralen. Met SkinProtect bouw je van binnenuit een beschermende SPF 7 op! Ook vermindert SkinProtect de kans op zonne allergie. Ik slik SkinProtect het hele jaar door als multivitamine. Wil je SkinProtect alleen gebruiken voor de meer zonnige maanden, begin dan in april met slikken! 

Zonnebrandcremes

Zonnebrandcremes zijn er met synthetische of natuurlijke filters. Synthetische filters trekken in je huid en bieden zo bescherming. Veel synthetische filters bieden alleen bescherming tegen of UVA of UVB . Natuurlijke filters beschermen meestal tegen zowel UVA als UVB, door een laagje op de huid, dat UV straling terugkaatst.

Tabel 1 synthetische zonnefilters & bescherming tegen UVA en/of UVB

Nadelen van synthetische filters

Synthetische filters zijn over het algemeen twijfelachtig wat betreft het effect op je gezondheid en belasten het milieu. Op onder andere Aruba en Hawai zijn zonneschermers met voor het koraal schadelijk zonnefilters oxybenzone en octinxate verboden.

Andere synthetische UV filters lijken ook niet echt fijn voor het koraal: Avobenzone, octocrylene, ecamsule en ook oxybenzone blijken in onderzoek mogelijk kankerverwekkend. Een filter als homosalate verstoort het hormoonsysteem en wordt door zonlicht afgebroken in schadelijke bijproducten. Als dat voor de mens geldt, is het de vraag hoe veilig deze voor het zeeleven zijn...

Hoogleraar Carla Bruijnsma zegt over zonnebrandcremes [iii]: "Wat bij mij ook speelt: al die zonnebrandcrème, hoeveel wordt er opgenomen in je lichaam? Wat is op de lange duur het effect? "

Is een natuurlijke filter beter?

Natuurlijke filters als zink oxide en titanium dioxide hebben, mits niet in nano vorm, dit nadeel niet. Ze beschermen bovendien zowel tegen UVA als UVB straling. Deze hebben echter weer als nadeel dat ze een witte waas op je huid kunnen achterlaten. Maar daar hebben een aantal merken een goede oplossing voor bedacht:

Is titanium dioxide schadelijk voor je huid?

Van de natuurlijke filter titanium dioxide wordt wel gezegd dat deze een oxidatie reactie op de huid kan geven. Wat niet goed is voor je huid. Dit geldt echter voor titanium dioxide in nano vorm. Natuurlijke zonbeschermingsmerken gebruiken normaliter geen nano ingredienten. Lees meer hierover in een eerdere blog.

Beschermen natuurlijke oliën en fruit- & groente extracten?

In een aantal natuurlijke koudgeperste! oliën en fruit en groente sap/extracten zit van nature een factor. De plant waar de olie, sap of extract vandaan komt moet zich zelf ook tegen de zon beschermen in de natuur.  Een studie uit 2015 toont aan dat er zeker oliën en fruit- en groentesappen zijn die bescherming bieden. Maar onvoldoende om voldoende (totale) bescherming te bieden. Het zijn interessante ingrediënten voor in een zonbeschermingsproduct in combinatie met bijvoorbeeld zink oxide  [v]

Smeer tijdig en voldoende

Synthetische filters moet je ongeveer 30 minuten voordat je de zon in gaat opbrengen, om ze te laten beschermen. Natuurlijke filters beschermen meteen.

Wil je beschermd worden met behulp van een zonnebrandcreme? Smeer dan voldoende. De meeste mensen smeren te weinig.  En herhaal regelmatig. In ieder geval nadat je het water in bent geweest of flink getranspireerd hebt.

Hoe zat het alweer met die straling?

  • UV-A: Veroorzaakt huid veroudering, schade aan het DNA (photo-aging: o.a pigmentvlekken, rimpels). Ezelsbruggetje: de A van Ageing.
  • UV-B: Zorgt voor bruining of verbranding. De B van Burning.
  • SPF: zegt wat over de bescherming tegen UV-B, niet over de bescherming tegen UV-A
  • Onderzoek geeft aan de meerbescherming boven factor 30 maar gering is. Factor 30 beschermt tegen 97% van de zonnestralen. Factor 50 tegen 98% van de straling.

 Geniet van de zon! Maar doe het veilig. 

Geschreven door Jeanine Wolthuis